PREVENTIEMETHODIEKEN
VOOR MEER GEZONDHEID

TOPspel is een methodiek die ontwikkeld werd door De Sleutel, op basis van het evidence based Good Behaviour Game. Het traint de persoonlijke en sociale vaardigheden bij kinderen in de lagere school. De ingrediënten van TOPspel zijn teamwork, afspraken maken en positieve bekrachtiging. Gewenst gedrag wordt op een positieve en speelse manier ingeoefend.

De infofiches bieden een beknopt overzicht over middelen en fenomenen als gamen: Wat zijn die middelen/fenomenen? Welke effecten hebben ze? Waarom en hoe worden ze gebruikt? Wat zijn de risico's?

Draaiboek voor het uitvoeren van een lokale verkenning en het opzetten van lokale acties

Deze factsheets presenteren de belangrijkste cijfergegevens van het voorbije decennium over de omvang van het gebruik in Vlaanderen en België.

‘Liever Actiever’ richt zich naar lokale spelers: alle Vlaamse lokale besturen en erkende lokale organisaties en verenigingen konden een projectaanvraag indienen.
Het biedt lokale besturen de kans om concrete acties te ondernemen binnen het kader van Gezonde Gemeente. Maar ook lokale besturen die nog geen kaas gegeten hebben van Gezonde Gemeente werden van harte uitgenodigd om een projectaanvraag in te dienen.
De doelgroep van de lokale projecten? Elke volwassen inwoner van een Vlaamse gemeente. Omdat ouderen en kansengroepen een groter risico lopen op een inactieve en sedentaire leefstijl roept Liever Actiever op bijzondere aandacht aan ouderen en kansengroepen te geven.

Deze leidraad stelt een aangepaste aanpak voor om de vorming ‘Als Kleine Kinderen Groot Worden’ te geven aan Turkse ouders. Het belangrijkste doel van deze vorming voor Turkse ouders, is hen stimuleren om een gesprek over tabak, alcohol en drugs aan te gaan, met elkaar en met hun kind.

Samen met ouderenverenigingen, huisartsen, lokaal gezondheidsoverleg en mutualiteiten wil VAD met de campagne actief sensibiliseren over de risico’s van alcohol op latere leeftijd: ‘Als je ouder wordt, kan je minder goed tegen alcohol. Praat erover met je huisarts.’

Intermediairs in de jeugdsector aanzetten tot het uitwerken van een multi-componenten alcohol- en drugbeleid: www.drugsinbeweging.be

Heel wat cliënten zijn weinig gemotiveerd om hun gebruik te veranderen. Vaak komen cliënten onder externe druk in de hulpverlening. Cliënten hebben het moeilijk om een behandeling vol te houden en hervallen vaak.

Op www.noknok.be kunnen jongeren (12-16 jaar) hun mentaal welbevinden en veerkracht versterken aan de hand van wetenschappelijk onderbouwde informatie, opdrachten en tips.

Om hen hierin te begeleiden en persoonlijk advies te geven, is er de veerkrachttest: na het invullen krijgen jongeren feedback, tips en oefeningen waar ze meteen mee aan de slag kunnen om meer zelfvertrouwen te krijgen, positiever in het leven te staan of gezonder te ontspannen.

Het platform gebruikt spelelementen om jongeren te motiveren en sterker te maken. Zo kunnen ze hun creatiefste zelf bovenhalen in hun eigen NokNok-kamer. Hoe meer vooruitgang ze boeken, hoe meer mogelijkheden er verschijnen!

Op www.noknok.be staat bovendien een inspiratielijst met leuke activiteiten om samen met jongeren in groep aan hun veerkracht en mentaal welbevinden te werken.

Een campagne sensibiliseert en informeert de jongeren en hun ouders over alcoholgebruik door jongeren. Supermarkten en winkels, waar jongeren vaak alcohol kopen, helpen mee om een zo breed mogelijk maatschappelijk draagvlak te creëren door zelfklevers te kleven die de leeftijdsgrenzen aangeven. Ook het uitgaansleven en het jeugdwerk zijn op de kar gesprongen. Voor het kassapersoneel van supermarkten werd er een instructievideo gemaakt die toont hoe men op een klantvriendelijke manier ervoor kan zorgen dat de alcoholwetgeving correct wordt toegepast.

De zelfklevers, affiches, een postkaartje, brochure, nieuwsbrief voor winkel-eigenaars, barbriefing en instructievideo's voor horeca- en winkelpersoneel zijn te verkrijgen via de website van VAD.

In 2018 schreef VAD een uitgebreid dossier rond het product cannabis. Vijf jaar later was het tijd om delen van dat dossier – specifiek rond cannabis als product – in een modern jasje, een infofiche, te steken. De infofiche werd ook geüpdatet met nieuwe informatie die de voorbije jaren relevant werd, bijvoorbeeld over het vapen van cannabis en over synthetische cannabisproducten. De infofiche geeft een antwoord op een aantal van de meest gestelde vragen rond het product cannabis.

Het draaiboek drugbeleid in de bijzondere jeugdzorg is een praktische handleiding waarmee voorzieningen bijzondere jeugdzorg, eventueel met begeleiding van een preventiewerker alcohol en drugs, een drugbeleid kunnen uitwerken voor de eigen voorziening. Het draaiboek biedt zowel de nodige achtergrondinformatie als concrete werkvormen. Ook voorzieningen die reeds een drugbeleid hebben, vinden er de nodige handvatten in om hun beleid verder te verfijnen of te actualiseren.

Alcohol drinken, blowen, gamen of gokken zijn een realiteit in de leefwereld van jongeren en bijgevolg ook thema’s waarover je als school goed nadenkt. Omgaan met een (kliek van) gebruikende leerling(en), vragen van verontruste ouders… het is niet evident. VAD ontwikkelde een aantal concrete materialen en de kadermethodiek Drugbeleid op School om je hierbij te ondersteunen. Ook voor het CLB ontwikkelde VAD een aanbod van begeleidingsmethodieken.

'Maat in de shit' is een lespakket om met leerlingen tweede graad secundair onderwijs te werken rond cannabis.

Het Vlaams Instituut Gezond Leven ontwikkelde samen met Disney Benelux Woogie boogie. Met Woogie boogie willen het Vlaams Instituut Gezond Leven en Disney Benelux het lang stilzitten bij kleuters (3-6 jaar) aanpakken.

Woogie boogie bestaat uit een reeks van leuke filmpjes, een methodiek voor kleuterklassen en een beweegdag op de laatste woensdag voor de paasvakantie (vanaf 2018). Meer informatie op www.woogieboogie.be.

Deze materialen ondersteunen professionelen uit de eerstelijnsgezondheidszorg en eerstelijnswelzijnswerkers in het omgaan met cliënten met een alcohol- of ander drugprobleem

De Kadermethodiek Gezonde School is een methodiek die je helpt om stap per stap te evolueren van losse acties naar een samenhangend gezondheidsbeleid op school, rekening houdend met een aantal succesfactoren.

Gezonde School biedt drie basisinstrumenten aan. Deze zijn bruikbaar voor elk type school (gewoon, deeltijds, buitengewoon onderwijs) en dit voor elk van de gezondheidsthema’s:
- de gezondheidsmatrix
- het stappenplan
- het spinnenweb gezondheidsbeleid.

Alcohol- en druggebruik zijn een realiteit waar je niet omheen kan in de bijzondere jeugdzorg. Heel wat voorzieningen zetten dan ook in op het voorkomen van problemen door middelengebruik en het begeleiden van jongeren met middelenproblemen. Omwille van het belang van een beleidsmatige aanpak werd het draaiboek drugbeleid in de bijzondere jeugdzorg, dat inmiddels bijna 10 jaar oud was, in 2015 grondig herwerkt en geactualiseerd.

Eenmalige preventieve acties hebben weinig effect. Als je resultaat wil boeken met alcohol- en drugpreventie zet je in op een combinatie van verschillende preventiestrategieën. Je neemt daarbij initiatieven die zich zowel richten naar het individu, de belangrijke sleutelfiguren, als de omgeving.

Een zogenaamde ‘beleidsmatige aanpak’ is daarbij een goede manier van werken. Dat wil zeggen dat je eerst een visie uitschrijft, om dan op basis daarvan de volgende pijlers uit te bouwen: afspraken en regels, educatie, zorg en begeleiding en omgevingsinterventies.