PREVENTIEMETHODIEKEN
VOOR MEER GEZONDHEID

'ROCK ZERO' is een methodiek waarmee jongeren spelenderwijs nadenken over hun eigen alcoholgebruik en
dat van hun peers en waarmee ze hun kennis en attitudes kunnen verfijnen. Ze leren op een ludieke manier dat (veel) alcohol drinken niet de norm is. De boodschap van het spel is 'alcohol, begin er niet te vroeg mee'.
Dit spel is op maat van veertien- tot zestienjarigen en bruikbaar voor groepen tot 25 spelers (maximaal vijf
groepjes van vijf spelers).

In dit pakket vind je specifieke tips om het spel in de klas, de leefgroep of de jeugdbeweging te spelen.
'Rock Zero' kan een onderdeel vormen van de pijler 'educatie' in een alcohol- en drugbeleid. Dit pakket bevat:
- Speluitleg
- Spelkaart voor de spelleider
- Extra infofiche voor leerkrachten
- Extra infofiche voor jeugdbewegingen
- Extra infofiche voor bijzondere jeugdzorg
- Spelbord, scorebord, pionnen, spelkaarten en jokers
- Spelvragen voor de spelers.

Dit initiatief bevat praatsessies en goed-gevoel-acties.
De Goed-gevoel-stoel is een methode om in groep met maatschappelijk kwetsbare mensen aan de slag te gaan rond geestelijke gezondheid. Ze bestaat uit drie praatsessies en een reeks doe-activiteiten (goed-gevoel-acties) voor het individu en voor de groep. In de drie praatsessies wordt op een visuele en toegankelijke manier gewerkt rond draaglast en het versterken van draagkracht. Belangrijk bij deze praatsessies zijn de veiligheid en het vertrouwen in de groep. Na de drie praatsessies wordt de draagkracht verder uitgebouwd aan de hand van de goed-gevoel-acties. Dit zijn laagdrempelige activiteiten, gekozen door de groep, waarmee op lange termijn gewerkt in groep (en later eventueel ook individueel) kan worden rond geestelijke gezondheidsbevordering.

ATTENT is een initiatief van VAD in samenwerking met Formaat en met ondersteuning van Gezonde Gemeente. Met ATTENT zetten jeugdhuizen zich in voor een positief feestklimaat. Hiervoor kunnen ze zich inschrijven voor acht verschillende 'Attenties'. Inschrijven kan via de website van Formaat: http://www.formaat.be/attent/

VAD/De DrugLijn en Stichting tegen Kanker organiseren sinds 2017 de campagne ‘Tournée Minérale’. Daarmee roepen zij alle Belgen op om in februari - voor het eerst of opnieuw - een maand lang geen alcohol te drinken.

Het kloppend hart van het jeugdwerk zijn de (jonge) vrijwilligers die zich inzetten voor de jeugdbeweging, het jeugdhuis, de speelpleinwerking, … Zo bieden jeugdverenigingen heel wat kinderen, jongeren en jongvolwassenen de ruimte om zich uit te leven en te ontplooien. Het is een veilige plek om grenzen af te tasten, te experimenteren, keuzes te maken en verantwoordelijkheden op te nemen.
Het jeugdwerk kan jongeren de handvatten bieden om hun verantwoordelijkheid op te nemen. Zo kunnen ze binnen hun eigen jeugdvereniging bewuste keuzes maken. Dit bijvoorbeeld door duidelijke afspraken te maken en deze vorm te geven in een alcohol- en drugbeleid op maat.
Voor het jeugdwerk zijn verschillende materialen beschikbaar:
- ATTENT voor jeugdhuizen
- Drugsinbeweging voor jeugdbeweging
- ...

Methodiek ter ondersteuning van de visieontwikkeling over onlinehulp binnen preventie-vroeginterventie-hulpverlening naar middelengebruik.
Met deze methodiek willen we organisaties stimuleren om hun visie op en de positionering van onlinehulp te concretiseren.

Deze visietekst kadert het alcoholgebruik van ouderen met enkele cijfers, benoemt de toegenomen impact van alcohol ten gevolge van het verouderingsproces en beschrijft de preventieve aanpak die schadelijke gevolgen van alcoholgebruik bij deze doelgroep kan voorkomen of verminderen.

De SEM-J (individueel Screeningsinstrument Ervaringen met Middelengebruik voor Jongeren)is een screeningsinstrument waarmee begeleiders in CLB's, bijzondere jeugdzorg en JAC's op een eenvoudige manier een ernstinschatting kunnen maken van het middelengebruik van een jongere (12-18 jaar) en de nood aan verdere alcohol- en drugspecifieke begeleiding. De afname van de SEM-J dient te kaderen in een individueel begeleidingstraject. De handleiding biedt ten eerste concrete tips over de afname van de SEM-J, de scoring, de interpretatie en de bespreking van de resultaten. Ten tweede vindt u er achtergrondinformatie over het begeleiden en doorverwijzen van jongeren met alcohol- of andere drugproblemen.

'You bet!' is een educatief pakket over gokken voor 16-18-jarigen en verschaft op een interactieve manier correcte informatie over kansspelen. Spelen voor geld wordt vaak als een onschuldig vermaak gezien. Dat kan het ook zijn, maar er zijn wel valkuilen aan verbonden. Met dit pakket willen we informatie geven over onder andere de wetgeving inzake kansspelen, maar ook inzicht in de factor 'toeval' en de risico's verbonden aan kansspelen. Dit pakket is in eerste instantie getest en bruikbaar gevonden bij jongeren in het BSO en TSO.

Hoe gaat men op school op de beste manier om met alcohol, illegale drugs, genotsmiddelen, psychoactieve medicatie, gokken en problematisch gamen? Een Drugbeleid op School (DOS) biedt een antwoord op deze vragen. Een school die kan terugvallen op een beleid, heeft het voordeel om in deze situaties snel gedragen beslissingen te kunnen nemen. Bovendien werkt men met een alcohol- en drugbeleid rond de VOET, en niet enkel met de pijler educatie, maar door te werken aan het geheel van een drugbeleid.

Unplugged is een methodiek voor drugpreventie in het secundair onderwijs. In elke graad is de methodiek afgestemd op de noden van leerlingen, leerkrachten en school.

Begeleid jij, als preventiewerker, in jouw regio een Sportivos-sportclub? Hier vind je een aantal nuttige materialen die kaderen binnen Sportivos Brons. Het gaat om:

- De informatie voor het startmoment
- De powerpoint van het startmoment
- De leidraden voor evaluatiemomenten
- De leidraad voor de vorming ‘Alcohol en drugs in de sportclub’ voor kantine-medewerkers en bestuursleden
- De powerpointpresentatie voor de vorming
- De uitnodiging, het evaluatieformulier en het attest voor deelname voor de vorming

Heel wat jongeren in het deeltijds onderwijs zijn maatschappelijk kwetsbaar en worden belast door situaties als moeilijke familiale omstandigheden, armoede en uitsluiting. Ze hebben nood aan gedifferentieerd onderwijs en een sterk op het individu afgestemd traject van alternerend leren en werken in centra voor DBSO of in de vorm van de leertijd. Voor het coachen van een drugbeleid is het belangrijk op de hoogte te zijn van de specifieke situatie en eigenheid van de organisatie waarmee men aan de slag gaat. Een hertaling van het concept Drugbeleid Op School (DOS) naar een drugbeleid op maat van het deeltijds onderwijs bleek aangewezen. Gezien de verschillen in structuur, organisatie, rollen en functies in de leertijd en in de centra DBSO zijn er twee draaiboeken.

Dit is een les voor inburgeraars die kan gegeven worden binnen de lessen Maatschappelijke Oriëntatie van het Onthaalbureau. De les duurt ca. 2uur. De leidraad vormt een bijlage bij de vorming ‘Als Kleine Kinderen Groot Worden’, zodat deze aan de inburgeraars kan gegeven worden. Deze handleiding geeft extra tips over het gebruik van de verschillende methodieken bij andere culturen, in de context van een inburgeringstraject.

Materialen voor buitenschoolse kinderopvang voor de ontwikkeling van een beleid rond gezond bewegen, beperken langdurig zitten en gezonde dranken en tussendoortjes. Beschikbaar voor alle buitenschoolse opvang in Vlaanderen en Brussel, zowel scholen die zelf opvang voorzien als IBO's.
Actieve kinderopvang biedt concrete ondersteuning aan de hand van een vorming voor de begeleiders en coördinatoren. Via de vorming word je geïnformeerd en gesensibiliseerd over de bestaande aanbevelingen, en leer je om een beleid rond deze thema’s op te starten of verder uit te bouwen.
Actieve kinderopvang bevat ook een aantal materialen, onder andere:
- een uitgebreide handleiding met alle thematische en praktische info om aan de slag te gaan + screeningsinstrument
- een Gezond gedacht bordspel voor het personeel om draagvlak te creëren en te sensibiliseren rond de verschillende thema’s
- 80 leuke actieve spelfiches voor de kinderen
- affiches en folders om ouders te informeren

'Het gat in de haag' is een methodiek voor het trainen van persoonlijke en sociale vaardigheden van kleuters.

Intermediairs uit het lager onderwijs aanzetten tot het uitwerken van een beleidsmatige aanpak rond alcohol als onderdeel van een gezondheidsbeleid op school.

Dit is een opvoedingscursus over tabak, alcohol en drugs, voorzien om te doorlopen met ouders (van tieners van 12 tot 16 jaar) uit etnisch-culturele minderheden gedurende 3 halve dagen (3 x 3uur). Je kan gebruikmaken van de PowerPointpresentatie die de rode draad vormt doorheen de 3 halve dagen. Daarnaast is er een werkboekje dat ouders kunnen gebruiken tijdens de cursus.

Services voor fuiven en kleine festivals

Feest Wijzer is een initiatief van VAD met ondersteuning van Gezonde Gemeente. Met Feest Wijzer geven fuiven en kleine festivals aan dat ze zich inzetten om een positief feestklimaat te creëren.

Een fuif of lokaal festival moet minimum vier basisservices aanbieden om het Feest Wijzer preventiepakket te verkrijgen. Dit basisaanbod ligt gedeeltelijk in de lijn van wat wettelijk verplicht wordt. Voor elke maatregel werd een minimumcriteria opgesteld. Negen extra services om de locatie nog veiliger en gezonder te maken, kunnen vrijblijvend aangeboden worden.

In deze leidraad kom je te weten hoe je alcohol- of andere drugproblemen bij een cliënt aanpakt: van het moment dat je vermoeden de kop opsteekt, over het bespreken ervan, tot de doorverwijzing en de nazorg. Je zal merken dat een kortdurende interventie zoals in deze leidraad besproken, heel wat kan teweegbrengen.

"Alcohol en andere drugs. Wat met alcohol- en andere drugproblemen bij cliënten in OCMW en CAW?" is voor maatschappelijk werkers en andere hulpverleners, bijvoorbeeld op een CAW of op de sociale dienst van een OCMW, die in begeleidingen in contact komen met cliënten met een alcohol- of drugprobleem.