PREVENTIEMETHODIEKEN
VOOR MEER GEZONDHEID

Sportivos is een preventietraject dat op een voor sportclubs haalbare wijze streeft naar het beperken van problemen door alcohol- en druggebruik. Er wordt stapsgewijs, in 3 fasen, gewerkt aan het uitstippelen van een alcohol- en drugbeleid in een sportclub. Sportivos-clubs streven naar een veilige en zorgzame clubomgeving met gezondheidswinst voor sporters, clubleden, sympathisanten en bezoekers van de sportclub.

Een beleidsmatige aanpak stimuleren is de beste oplossing. Die is gebaseerd op vier pijlers: regelgeving en procedures, educatie, begeleiding en structurele maatregelen. Een laagdrempelige, eenvoudige aanpak kan daarbij de eerste argwaan wegnemen.

Sportivos bestaat uit drie fasen die lopen over minimum drie seizoenen: Sportivos Brons, Sportivos Zilver en Sportivos Goud. Als een club een fase goed ten einde brengt, ontvangt ze een Bronzen, Zilveren of Gouden label.

In het begin kon de me-ASSIST-toolbox enkel screenen, en dat enkel met de ASSIST (Alcohol, Smoking and Substance Involment Screening Test). Ondertussen werden de screeningsmogelijkheden op www.me-assist.com aanzienlijk uitgebreid.
Het is nu mogelijk om te screenen met de (getrapte) AUDIT en de ASSIST voor volwassenen, en de CRAFFT voor minderjarigen.
Voor elk van deze instrumenten, zijn er drie mogelijke manieren van werken. U kunt de screening nog steeds afnemen tijdens een gesprek, maar de patiënt kan de screening ook zelf uitvoeren. De patiënt kan de vragen beantwoorden op een tablet in de wachtzaal of, via een link in een e-mail, op zijn computer thuis. Deze zelfafname wordt audio-ondersteund, zodat ook mensen die minder leesvaardig zijn de vragen begrijpen.

De Kadermethodiek Gezonde School is een methodiek die je helpt om stap per stap te evolueren van losse acties naar een samenhangend gezondheidsbeleid op school, rekening houdend met een aantal succesfactoren.

Gezonde School biedt drie basisinstrumenten aan. Deze zijn bruikbaar voor elk type school (gewoon, deeltijds, buitengewoon onderwijs) en dit voor elk van de gezondheidsthema’s:
- de gezondheidsmatrix
- het stappenplan
- het spinnenweb gezondheidsbeleid.

TOPspel is een methodiek die ontwikkeld werd door De Sleutel, op basis van het evidence based Good Behaviour Game. Het traint de persoonlijke en sociale vaardigheden bij kinderen in de lagere school. De ingrediënten van TOPspel zijn teamwork, afspraken maken en positieve bekrachtiging. Gewenst gedrag wordt op een positieve en speelse manier ingeoefend.

Intermediairs in de uitgaanssector aanzetten tot het uitwerken van een multi-componenten alcohol- en drugbeleid.

Intermediairs in de bijzondere jeugdzorg aanzetten tot het uitwerken van een multi-componenten alcohol- en drugbeleid.

BackPAC is een individuele interventie voor jongeren van 12 tot en met 15 jaar op maat van specifieke persoonlijkheidstypes. Het sensatiezoekend, impulsief, angstgevoelig en negatief denkend persoonlijkheidstype hangt samen met een verhoogd risico op middelenproblemen. Deelnemende jongeren gebruiken al alcohol en/of cannabis, maar nog niet problematisch. Ze krijgen inzicht in hun persoonlijkheid en de manier waarop ze omgaan met moeilijke situaties. BackPAC bestaat uit 2 gesprekken. Begeleiders van CLB, bijzondere jeugdzorg en CAW/JAC kunnen ermee aan de slag.

Met een Drugbeleid op School (DOS) heb je alles in handen om beleidsmatig en preventief te werken. Met een DOS stel je regels en procedures op rond middelengebruik. Tegelijkertijd stelt het je in staat om proactief te zijn of adequaat te reageren bij problemen. Bovendien denk je na over het invullen van educatieve activiteiten voor alle leerjaren en zorg je voor een positief schoolklimaat, wat volgens onderzoek een positieve invloed heeft op middelengebruik.

Materialen voor buitenschoolse kinderopvang voor de ontwikkeling van een beleid rond gezond bewegen, beperken langdurig zitten en gezonde dranken en tussendoortjes. Beschikbaar voor alle buitenschoolse opvang in Vlaanderen en Brussel, zowel scholen die zelf opvang voorzien als IBO's.
Actieve kinderopvang biedt concrete ondersteuning aan de hand van een vorming voor de begeleiders en coördinatoren. Via de vorming word je geïnformeerd en gesensibiliseerd over de bestaande aanbevelingen, en leer je om een beleid rond deze thema’s op te starten of verder uit te bouwen.
Actieve kinderopvang bevat ook een aantal materialen, onder andere:
- een uitgebreide handleiding met alle thematische en praktische info om aan de slag te gaan + screeningsinstrument
- een Gezond gedacht bordspel voor het personeel om draagvlak te creëren en te sensibiliseren rond de verschillende thema’s
- 80 leuke actieve spelfiches voor de kinderen
- affiches en folders om ouders te informeren

Allerlei materialen en modules voor gebruikers, kinderen van ouders met een afhankelijkheidsproblematiek, partners van gebruikers en andere personen uit de omgeving van de gebruiker om aan een afhankelijkheidsproblematiek te werken.

Methodiek ter ondersteuning van de visieontwikkeling over onlinehulp binnen preventie-vroeginterventie-hulpverlening naar middelengebruik.
Met deze methodiek willen we organisaties stimuleren om hun visie op en de positionering van onlinehulp te concretiseren.

Intermediairs in de jeugdsector aanzetten tot het uitwerken van een multi-componenten alcohol- en drugbeleid: www.drugsinbeweging.be

Op www.noknok.be kunnen jongeren (12-16 jaar) hun mentaal welbevinden en veerkracht versterken aan de hand van wetenschappelijk onderbouwde informatie, opdrachten en tips.

Om hen hierin te begeleiden en persoonlijk advies te geven, is er de veerkrachttest: na het invullen krijgen jongeren feedback, tips en oefeningen waar ze meteen mee aan de slag kunnen om meer zelfvertrouwen te krijgen, positiever in het leven te staan of gezonder te ontspannen.

Het platform gebruikt spelelementen om jongeren te motiveren en sterker te maken. Zo kunnen ze hun creatiefste zelf bovenhalen in hun eigen NokNok-kamer. Hoe meer vooruitgang ze boeken, hoe meer mogelijkheden er verschijnen!

Op www.noknok.be staat bovendien een inspiratielijst met leuke activiteiten om samen met jongeren in groep aan hun veerkracht en mentaal welbevinden te werken.

Ondersteuningsmap om intermediairs in de sector Justitie aan te zetten tot het uitwerken van een multicomponenten alcohol- en drugbeleid.

Bijna elk kind weet wat een leuke tijdsbesteding gamen kan zijn. Toch zijn ouders soms bezorgd, omdat ze het gevoel hebben dat er te veel gegamed wordt. Om ouders hierin te ondersteunen, is er 'Als Kleine Kinderen Groot Worden en Gamen'. Het is een eenmalige sessie voor ouders, waarin ze in groep op een interactieve manier opvoedingsvragen bespreken aan de hand van filmpjes en oefeningen.

Deze visietekst kadert het alcoholgebruik van ouderen met enkele cijfers, benoemt de toegenomen impact van alcohol ten gevolge van het verouderingsproces en beschrijft de preventieve aanpak die schadelijke gevolgen van alcoholgebruik bij deze doelgroep kan voorkomen of verminderen.

Deze leidraad stelt een aangepaste aanpak voor om de vorming ‘Als Kleine Kinderen Groot Worden’ te geven aan Turkse ouders. Het belangrijkste doel van deze vorming voor Turkse ouders, is hen stimuleren om een gesprek over tabak, alcohol en drugs aan te gaan, met elkaar en met hun kind.

Evaluatie dient als een rode draad doorheen het beleidsvormingsproces te lopen. Het is dus niet 'iets wat er achteraf nog even bijkomt'. Integendeel, het past binnen een planmatige aanpak, en is belangrijk binnen iedere fase.
De focus van deze evaluatiemethodiek ligt op procesevaluatie.De verschillende stappen die geëvalueerd dienen te worden zijn: het lokaal overleg, het lokale draagvlak, de lokale analyse(resultaten) en de genomen acties of geïmplementeerde interventies. De resultaten worden teruggekoppeld naar het lokaal overleg en opgenomen in het volgende beleidsplan.
ELAD bestaat uit richtvragen die voor iedere stap binnen het beleidsvormingsproces een indicatie geven of aan alle aspecten werd voldaan. Deze richtvragen zijn een combinatie van de elementen zoals beschreven in het stappenplan ‘Omdat iedereen erbij wint. Samen voor een lokaal alcohol- en drugbeleid’ en de COMIQS standaarden.

Deze factsheets presenteren de belangrijkste cijfergegevens van het voorbije decennium over de omvang van het gebruik in Vlaanderen en België.

Dit is een les voor inburgeraars die kan gegeven worden binnen de lessen Maatschappelijke Oriëntatie van het Onthaalbureau. De les duurt ca. 2uur. De leidraad vormt een bijlage bij de vorming ‘Als Kleine Kinderen Groot Worden’, zodat deze aan de inburgeraars kan gegeven worden. Deze handleiding geeft extra tips over het gebruik van de verschillende methodieken bij andere culturen, in de context van een inburgeringstraject.