PREVENTIEMETHODIEKEN
VOOR MEER GEZONDHEID

‘Liever Actiever’ richt zich naar lokale spelers: alle Vlaamse lokale besturen en erkende lokale organisaties en verenigingen konden een projectaanvraag indienen.
Het biedt lokale besturen de kans om concrete acties te ondernemen binnen het kader van Gezonde Gemeente. Maar ook lokale besturen die nog geen kaas gegeten hebben van Gezonde Gemeente werden van harte uitgenodigd om een projectaanvraag in te dienen.
De doelgroep van de lokale projecten? Elke volwassen inwoner van een Vlaamse gemeente. Omdat ouderen en kansengroepen een groter risico lopen op een inactieve en sedentaire leefstijl roept Liever Actiever op bijzondere aandacht aan ouderen en kansengroepen te geven.

Met deze spelfiches kan je aan de slag als je met je jeugdhuis of jeugdbeweging eens stil wil staan bij alcohol- en cannabisgebruik. Aan de hand van vijf spelen denk je met je groep na over wat je kan doen als je je zorgen maakt over het alcohol- en/of cannabisgebruik van een vriend. Dankzij een handig mapje en geplastificeerde fiches, trotseert dit pakket weer en wind, zodat ook jouw opvolgers dit pakket nog kunnen gebruiken. Het pakket bevat naast deze spelfiches ook vier bladwijzers met communicatietips. Maat in de Shit werd uitgewerkt door CAT Infopunt - CGG Eclips vzw en VAD.

Begeleid jij, als preventiewerker, in jouw regio een Sportivos-sportclub? Hier vind je een aantal nuttige materialen die kaderen binnen Sportivos Brons. Het gaat om:

- De informatie voor het startmoment
- De powerpoint van het startmoment
- De leidraden voor evaluatiemomenten
- De leidraad voor de vorming ‘Alcohol en drugs in de sportclub’ voor kantine-medewerkers en bestuursleden
- De powerpointpresentatie voor de vorming
- De uitnodiging, het evaluatieformulier en het attest voor deelname voor de vorming

Sommige jongeren (12-18 jaar) lopen een groter risico op problemen met middelengebruik dan anderen. 'Iedereen drinkt, iedereen blowt?' is een methodiek voor kortadvies, gestoeld op het principe van normatieve feedback, om met deze jongeren individueel preventief te werken rond alcohol en/of cannabis in het CLB of de bijzondere jeugdzorg.

Dit is een opvoedingscursus over tabak, alcohol en drugs, voorzien om te doorlopen met ouders (van tieners van 12 tot 16 jaar) uit etnisch-culturele minderheden gedurende 3 halve dagen (3 x 3uur). Je kan gebruikmaken van de PowerPointpresentatie die de rode draad vormt doorheen de 3 halve dagen. Daarnaast is er een werkboekje dat ouders kunnen gebruiken tijdens de cursus.

Heel wat jongeren in het deeltijds onderwijs zijn maatschappelijk kwetsbaar en worden belast door situaties als moeilijke familiale omstandigheden, armoede en uitsluiting. Ze hebben nood aan gedifferentieerd onderwijs en een sterk op het individu afgestemd traject van alternerend leren en werken in centra voor DBSO of in de vorm van de leertijd. Voor het coachen van een drugbeleid is het belangrijk op de hoogte te zijn van de specifieke situatie en eigenheid van de organisatie waarmee men aan de slag gaat. Een hertaling van het concept Drugbeleid Op School (DOS) naar een drugbeleid op maat van het deeltijds onderwijs bleek aangewezen. Gezien de verschillen in structuur, organisatie, rollen en functies in de leertijd en in de centra DBSO zijn er twee draaiboeken.

Alcohol en cannabis...zonder boe of bah is een pakket op maat van jongeren met een verstandelijke beperking. Het bestaat uit:
- Begeleidende fiches: deze bieden de nodige ondersteuning en achtergrondinformatie om met de brochures en de beeldenmethodiek aan de slag te gaan.
- 15 beelden op A3-formaat: jongeren zijn gevoelig voor visueel materiaal. Het werken met beelden kan het denkproces ondersteunen. Met deze beelden kunt u de dialoog over deze thema's op gang brengen.
- 2 brochures over alcohol en cannabis: 'Wat is het?', 'Wat doet het (fysiek en mentaal)?' en 'Wat zegt de wet?'. Tekeningen of foto's maken de informatie aanschouwelijker.

'Alcohol of cannabis… zonder boe of bah' kan individueel of in groep (bv. klas, leefgroep) gebruikt worden. Hoewel het pakket uitgewerkt is op maat van jongeren met een verstandelijke beperking, is het, mits enige creativiteit ook bruikbaar in het werken met volwassenen met een verstandelijke beperking.

Op www.noknok.be kunnen jongeren (12-16 jaar) hun mentaal welbevinden en veerkracht versterken aan de hand van wetenschappelijk onderbouwde informatie, opdrachten en tips.

Om hen hierin te begeleiden en persoonlijk advies te geven, is er de veerkrachttest: na het invullen krijgen jongeren feedback, tips en oefeningen waar ze meteen mee aan de slag kunnen om meer zelfvertrouwen te krijgen, positiever in het leven te staan of gezonder te ontspannen.

Het platform gebruikt spelelementen om jongeren te motiveren en sterker te maken. Zo kunnen ze hun creatiefste zelf bovenhalen in hun eigen NokNok-kamer. Hoe meer vooruitgang ze boeken, hoe meer mogelijkheden er verschijnen!

Op www.noknok.be staat bovendien een inspiratielijst met leuke activiteiten om samen met jongeren in groep aan hun veerkracht en mentaal welbevinden te werken.

In deze leidraad kom je te weten hoe je alcohol- of andere drugproblemen bij een cliënt aanpakt: van het moment dat je vermoeden de kop opsteekt, over het bespreken ervan, tot de doorverwijzing en de nazorg. Je zal merken dat een kortdurende interventie zoals in deze leidraad besproken, heel wat kan teweegbrengen.

"Alcohol en andere drugs. Wat met alcohol- en andere drugproblemen bij cliënten in OCMW en CAW?" is voor maatschappelijk werkers en andere hulpverleners, bijvoorbeeld op een CAW of op de sociale dienst van een OCMW, die in begeleidingen in contact komen met cliënten met een alcohol- of drugprobleem.

ATTENT is een initiatief van VAD in samenwerking met Formaat en met ondersteuning van Gezonde Gemeente. Met ATTENT zetten jeugdhuizen zich in voor een positief feestklimaat. Hiervoor kunnen ze zich inschrijven voor acht verschillende 'Attenties'. Inschrijven kan via de website van Formaat: http://www.formaat.be/attent/

Deze visietekst kadert het alcoholgebruik van ouderen met enkele cijfers, benoemt de toegenomen impact van alcohol ten gevolge van het verouderingsproces en beschrijft de preventieve aanpak die schadelijke gevolgen van alcoholgebruik bij deze doelgroep kan voorkomen of verminderen.

Onderzoek naar de invulling van alcohol- en drugpreventie naar studenten maakt duidelijk dat er nood is aan interventies op drie domeinen: sensibiliseren en informeren van studenten, uitwerken van omgevingsgerichte maatregelen en een begeleidingsaanbod met de nadruk op vroeginterventie-initiatieven.
Vaak is het juist de combinatie van verschillende interventies die zorgt voor de effectiviteit van het geheel. We spreken in dit kader van een integrale, beleidsmatige aanpak van alcohol- en andere drugpreventie bij studenten.

Samen met ouderenverenigingen, huisartsen, lokaal gezondheidsoverleg en mutualiteiten wil VAD met de campagne actief sensibiliseren over de risico’s van alcohol op latere leeftijd: ‘Als je ouder wordt, kan je minder goed tegen alcohol. Praat erover met je huisarts.’

Deze factsheets presenteren de belangrijkste cijfergegevens van het voorbije decennium over de omvang van het gebruik in Vlaanderen en België.

'You bet!' is een educatief pakket over gokken voor 16-18-jarigen en verschaft op een interactieve manier correcte informatie over kansspelen. Spelen voor geld wordt vaak als een onschuldig vermaak gezien. Dat kan het ook zijn, maar er zijn wel valkuilen aan verbonden. Met dit pakket willen we informatie geven over onder andere de wetgeving inzake kansspelen, maar ook inzicht in de factor 'toeval' en de risico's verbonden aan kansspelen. Dit pakket is in eerste instantie getest en bruikbaar gevonden bij jongeren in het BSO en TSO.

Een campagne sensibiliseert en informeert de jongeren en hun ouders over alcoholgebruik door jongeren. Supermarkten en winkels, waar jongeren vaak alcohol kopen, helpen mee om een zo breed mogelijk maatschappelijk draagvlak te creëren door zelfklevers te kleven die de leeftijdsgrenzen aangeven. Ook het uitgaansleven en het jeugdwerk zijn op de kar gesprongen. Voor het kassapersoneel van supermarkten werd er een instructievideo gemaakt die toont hoe men op een klantvriendelijke manier ervoor kan zorgen dat de alcoholwetgeving correct wordt toegepast.

De zelfklevers, affiches, een postkaartje, brochure, nieuwsbrief voor winkel-eigenaars, barbriefing en instructievideo's voor horeca- en winkelpersoneel zijn te verkrijgen via de website van VAD.

De SEM-J (individueel Screeningsinstrument Ervaringen met Middelengebruik voor Jongeren)is een screeningsinstrument waarmee begeleiders in CLB's, bijzondere jeugdzorg en JAC's op een eenvoudige manier een ernstinschatting kunnen maken van het middelengebruik van een jongere (12-18 jaar) en de nood aan verdere alcohol- en drugspecifieke begeleiding. De afname van de SEM-J dient te kaderen in een individueel begeleidingstraject. De handleiding biedt ten eerste concrete tips over de afname van de SEM-J, de scoring, de interpretatie en de bespreking van de resultaten. Ten tweede vindt u er achtergrondinformatie over het begeleiden en doorverwijzen van jongeren met alcohol- of andere drugproblemen.

De Kadermethodiek Gezonde School is een methodiek die je helpt om stap per stap te evolueren van losse acties naar een samenhangend gezondheidsbeleid op school, rekening houdend met een aantal succesfactoren.

Gezonde School biedt drie basisinstrumenten aan. Deze zijn bruikbaar voor elk type school (gewoon, deeltijds, buitengewoon onderwijs) en dit voor elk van de gezondheidsthema’s:
- de gezondheidsmatrix
- het stappenplan
- het spinnenweb gezondheidsbeleid.

Heel wat kinderen groeien op met een vader of moeder die problematisch alcohol, drugs of medicatie gebruikt. Het afhankelijkheidsprobleem van de ouder heeft een zware impact op het gezin. Zowel minderjarige als volwassen kinderen van ouders met een afhankelijkheidsprobleem (KOAP) lijden er sterk onder. Ze zitten met allerlei vragen en hebben nood aan extra aandacht, ondersteuning en begeleiding.

Intermediairs in de bijzondere jeugdzorg aanzetten tot het uitwerken van een multi-componenten alcohol- en drugbeleid.