Secundair onderwijs
ALCOHOL, ILLEGALE DRUGS
Alcohol en andere drugs maken deel uit van de leefwereld van jongeren. Daarom is het als school belangrijk om leerlingen te ondersteunen in het maken van gezonde keuzes.
Een kwaliteitsvol alcohol- en drugbeleid op school bestaat uit een breed spectrum aan maatregelen, zoals afspraken en regels, omgaan met incidenten of problemen, jongeren informeren en sensibiliseren, deskundigheidsbevordering van leerkrachten, zorg voor leerlingen die het nodig hebben en een veilige en gezonde omgeving creëren waar de sfeer goed zit, waarin zaken snel bespreekbaar zijn en waarin een gezond voorbeeld wordt gesteld door leerkrachten en anderen. Een integrale aanpak zorgt ervoor dat je impact hebt als school.
Op zoek naar ondersteuningsmaterialen, acties en projecten waarmee je als secundair onderwijs aan de slag kan?
Alles voor de setting onderwijs vind je hier.
Integraal werken rond alcohol en drugs op school
- ‘Drugbeleid op school - Gids voor de coach’: hoe gaat een secundaire school best om met alcohol, illegale drugs, psychoactieve medicatie, gokken en problematisch gamen? Een ‘Drugbeleid op School’ (DOS) biedt het antwoord. Deze gids geeft handvaten om een drugbeleid op maat van jouw school op te stellen. Ook beschikbaar voor centra DBSO en centra Deeltijds Beroep secundair Onderwijs. Scholen kunnen een beroep doen op de regionale CGG-preventiewerkers tabak, alcohol en drugs voor het uitwerken of herwerken van een DOS.
- Wil je graag inzicht in het middelengebruik van je leerlingen (in het secundair onderwijs) en heb je nood aan tips over het beleidsmatig werken op school? Dan kan je school meedoen aan de VAD-leerlingenbevraging. Na deelname ontvang je een schoolrapport op maat. Op deze manier kan je gerichte acties ondernemen. Bij het ontwikkelen of bijsturen van een alcohol- en drugbeleid op school is deelname een absolute meerwaarde. Om zicht te krijgen op het middelengebruik van de Vlaamse leerling kan je een kijkje nemen in het syntheserapport van de VAD-leerlingenbevraging.
Educatie
- In de leerlijn Verslavingspreventie in het onderwijs vind je per leeftijdsgroep terug over welke middelen je het best hebt tijdens preventieve lessen, projectdagen, … Je ontdekt er ook welke aanpakken het best werken en welke niet. De leerlijn legt bovendien de link met de eindtermen en geeft inspiratie voor hoe je die kan bereiken.
- Op school, als leerlingenbegeleider of in het CLB word je soms geconfronteerd met een aantal moeilijke vragen inzake de alcohol- en drugthematiek. Bijvoorbeeld: is het een goed idee om rond lachgas te werken? Welke plaats kent productinformatie in het geheel van educatie? Deze visieteksten bieden verheldering.
- Nognito is een verzamelbundel van 6 interactieve en speelse gespreksmethodieken voor de 1e graad. Die gesprekken maken het thema alcohol bespreekbaar in de klas en stimuleren leerlingen om erover na te denken. Maak Nognito mee bekend a.d.h.v. de bekendmakingsflyer.
- ‘Samen op Stap’ is lesmateriaal voor het 6de middelbaar over alcohol en uitgaan in het kader van de 100 dagen.
- Met CRUSH ga je met 15-18-jarigen aan de slag met het thema relaties, alcohol en cannabis.
- ‘Maat in de Shit’ is een lespakket voor 15-18-jarigen over omgaan met cannabis.
- ‘Rock Zero’ is een methodiek waarmee 14-16-jarigen spelenderwijs nadenken over hun eigen alcoholgebruik en dat van hun medeleerlingen.
- ‘Friends & Fun’ is een pakket voor 15-18-jarigen die risicovol alcohol of drugs gebruiken, geschikt voor BSO, BuSO, deeltijds onderwijs of jeugdhulpverlening.
- ‘Over de Grens’ is een spelmethodiek over tabak, alcohol, illegale drugs, gokken en gamen, ontwikkeld op maat van jonge asielzoekers en vluchtelingen tussen 12 en 20 jaar. De methodiek is bruikbaar in OKAN-klassen.
Folders:
- In de folder ‘Alcohol- en drugpreventie op school. Aan de slag!’ vind je een overzicht van materialen die VAD voor het secundair onderwijs ontwikkelde.
- ‘Drink, drank, dronk': informatiebrochure over alcohol voor jongeren (16-18 jaar)
- ‘Wat je moet weten over alcohol’: brochure over alcohol, op maat van personen die hun informatie in eenvoudige taal willen.
- ‘Wat je moet weten over hasj en wiet’: brochure over cannabis, op maat van personen die hun informatie in eenvoudige taal willen.
Omgevingsinterventies
- Wil je een interactief infomoment houden voor ouders van tieners over alcohol, tabak, illegale drugs of gamen? Organiseer dan een ouderavond ‘Als kleine kinderen groot worden’. Op een interactieve manier worden opvoedingsvragen in groep besproken aan de hand van filmpjes en oefeningen. De sessie wordt begeleid door een preventiewerker en/of opvoedingsondersteuner.
- ‘Als kleine kinderen groot worden’: brochure voor ouders over omgaan met tabak, alcohol en drugs in de opvoeding.
- Bij De Druglijn kan iedereen terecht met vragen over drank, drugs, pillen, gamen en gokken. Je kan De Druglijn bekendmaken bij de leerlingen, voor informatie, advies of een luisterend oor. De Druglijn is bereikbaar via telefoon (078 15 10 20), e-mail en chat.
- Ook als school doe je er goed aan om een alcohol- en drugbeleid op te stellen voor je medewerkers: een geheel van afspraken, regels, hulp en preventieve maatregelen over alcohol en illegale drugs. De website QADO ondersteunt organisaties bij het opstellen van zo’n beleid.
Zorg en begeleiding
- Bekijk alle ondersteunende materialen voor leerlingenbegeleiding en CLB.
- Het kan zijn dat een leerling tijdens een gesprek vertrouwelijke informatie deelt. Hoe je hiermee omgaat, lees je in de factsheet ‘Omgaan met vertrouwelijke informatie’.
- ‘Praten over alcohol, drugs en gamen’: inspiratiebox voor jeugdhulpverleners. Gespreksmethodieken, zowel om drug- en alcoholgebruik of het gamen bespreekbaar te maken en in te schatten, als om te werken aan gedragsverandering.
- ‘Iedereen drinkt, iedereen blowt?’: in gesprek gaan met jongeren over alcohol of cannabis, ongeacht of je een vermoeden hebt van gebruik, op basis van de sociale norm.
- BackPAC: interventie o.b.v. persoonlijkheidstypes bij jongeren waarvan je weet dat ze alcohol of cannabis gebruiken, maar die dit nog niet problematisch doen.
- SEM-J: online vragenlijst die je een indicatie geeft van de ernst van het gebruik en de nood aan doorverwijzing.
- Voor BuSo: ‘Mijn cliënt en middelengebruik’: begeleidingslijn en inspiratiebox om te gebruiken bij mensen met een beperking.
- GRIP: een online tool op druglijn.be voor kinderen van ouders met een afhankelijkheidsprobleem.
Regels en procedures
- Wat is het wettelijk kader voor het omgaan met alcohol en andere drugs op school? Deze juridische handvaten voor de school helpen je op weg.
Neem een kijkje op de website van het Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs (VAD) voor meer informatie, advies, materialen en opleidingen over alcohol en andere drugs. Je vindt er ook het aanbod over gamen, gokken en psychoactieve medicatie. De gratis online vormingen over de verschillende middelen, preventie en hulpverlening vind je op het vormingsplatform van VAD.
Je staat er niet alleen voor. Voor meer info, vorming, advies en coaching bij het uitwerken en implementeren van een alcohol- en drugbeleid kan je een beroep doen op de preventiewerkers tabak, alcohol en andere drugs van het Centrum Geestelijke Gezondheidszorg van jouw regio en jouw lokale of intergemeentelijke preventiewerker.
Kom ook bij je ziekenfonds meer te weten over dit thema:
“Een gezonde omgeving is de beste vorm van preventie.”
Hanna Peeters, stafmedewerker onderwijs bij het Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs (VAD)
Zoeken in WegWijzer Onderwijs
Preventie wat is dat nu juist? En welke organisaties zijn daarin actief? Hoe verklein je gezondheidsongelijkheid? En hoe speel je in op gedragsverandering? Ontdek het nu.